CHÙA NHỎ, CHÙA TO, CHÙA ‘SIÊU TO’... CHÙA NÀO CÓ PHẬT?

Cây bồ đề 2.500 tuổi, nơi Tất đạt đa Cồ đàm (Đức Phật) ngồi thiền 49 ngày trước khi giác ngộ, tại làng Bodh Gaya, bang Bihar, Ấn Độ.

 

Đọc lịch sử Phật, có lẽ không nhiều người chú ý rằng những dấu mốc quan trọng trong cuộc đời của đức Thích Ca đều gắn với cây với rừng: sinh ra dưới gốc cây Vô ưu, 6 năm tu khổ hạnh trong rừng già, chứng đạo dưới gốc cây Bồ đề, truyền giáo sinh hoạt tăng đoàn trong Vườn Cấp Cô Độc, nhập Niết Bàn trong rừng cây Sala... 

Sau nhiều năm kiên trì tu khổ hạnh ngày ăn vài hạt đậu, mè... sức khỏe suy kiệt nhưng vẫn không đạt được "Tuệ Giác", ngài chuyển qua pháp tu "Trung đạo". Đi khất thực chỉ đủ cơm ăn ngày 1 bữa, ngủ dưới gốc cây ngày 1 giấc (nhật trung nhất thực thọ hạ nhất túc), mặc "y bá nạp", áo được may từ trăm mảnh vải thừa ráp lại...  

Khi nhu cầu căn bản về dưỡng chất cho cơ thể được đảm bảo thì đạt được trạng thái tinh thần thơ thới, ngài liền đau đáu: chén cơm mình có ăn là mồ hôi công sức cần lao của bá tánh. Vì thế, Ngài đưa ra "Ba tiêu đề" và "Năm điều tưởng nhớ" để nhà chùa khi bưng bát cơm lên mà biết tự dặn lòng mình ăn sao cho xứng đáng... 

Ăn một ngày một bữa là không mê đắm tiêu thụ vật chất, mặc y bá nạp là sử dụng năng lượng tái sinh, tiết kiệm tài nguyên, sống gần gũi thân thiện cỏ cây là bảo vệ rừng, bảo vệ động vật, đi khất thực là cập nhật với cuộc sống những khổ đau của chúng sinh mà tìm ra giải pháp thiết thực....  

Đệ tử của Ngài - các bậc chân tu qua nhiều thế hệ đều tu học theo lối ấy.  

Vùng Nam Giao ở Huế ngày xưa là núi rừng hoang vu đã được các tu sĩ chọn làm địa điểm lập am thất, nhiều đến nỗi sau này hình thành nên "xứ chùa". Trên nhiều tháp bia hàng trăm năm tuổi, để ghi nhận các vị có công lập chùa đã không ghi chữ "lập tự" hay "kiến tự" (dựng chùa) mà khắc chữ "khai sơn" (mở núi) là vì vậy. 

Phát quang cây cỏ tháp Tổ sư khai sáng dòng thiền Liễu Quán.

Trải qua bao thăng trầm dâu bể, ngày nay đô thị hoá vẫn chưa lan tới một số chùa ở đây, cho thấy nơi đây ngày xưa là vùng hẻo lánh, non thiêng nước độc. Phải chăng nơi núi rừng thanh tịnh dễ tu, cho nên ngày xưa vùng Nam Giao xứ Huế là vùng "địa linh" đã ra đời dòng Thiền Liễu Quán, nổi tiếng có nhiều vị chân tu, đắc thiền.  

Như vậy nhìn từ đức Phật đến các vị chân tu thời cận - hiện đại, một đặc điểm chung nổi bật là hạnh khiêm cung, lối sống tối giản về vật chất và không gian tu hành thanh tịnh... Không ai chơi đồ gỗ, khoe đá quý, đi xe tiền tỉ, không treo ảnh chụp chung với quan chức, không chưng bằng chứng nhận "kỷ lục"... Chùa thì nghèo nhưng các ngài thì giàu về tâm linh, thâm hậu về tu phật, giới hạnh... làm lan tỏa một nguồn năng lượng bình an cho những người đi chùa, rộng ra cho cả vùng...

Trong văn hóa làng xã nước ta mái chùa, ngôi đình là những hình ảnh gần gũi thân thương, là nơi cất giữ hồn cốt của một ngôi làng, một địa phương. Có người ra nước ngoài sinh sống nhớ quay quắt chùa quê đã thốt lên: mái chùa che chở hồn dân tộc / nếp sống muôn đời của tổ tông... 

Những giá trị văn hóa ấy ngày nay đang thay đổi chóng vánh, đang bị đảo lộn gây sự hụt hẫng. Các nhà quản lý có bao giờ đặt câu hỏi chúng ta đang làm gì với văn hoá truyền thống, với đức tin tâm linh của người dân? Hay tất cả đều quy về một mẫu số chung là... tiền? Tiền thu từ chùa chiền thì nhiều nhưng rơi vào tay ai, ..., họ có dùng vào việc tu bổ cơ sở vật chất, hoặc có giúp chúng sinh nghèo khổ, hay có đóng thuế cho nhà nước đồng nào không... là những câu hỏi cần phải có kiểm toán, cần công khai minh bạch! 

Đầu năm đi lễ, nhiều người bất ngờ với trạm bán vé giữa lưng chừng non thiêng Yên Tử. 

Một số ngôi chùa là di sản của ông cha để lại nay người ta lập “BOT” thu tiền người dân đến viếng! Cúng sao giải hạn là mê tín là truyền bá đức tin ba sàm, năm nào cũng bị nhân sĩ trí thức và dư luận phê phán. Vậy nhưng một số chùa thì mũ ni che tai cứ việc ta ta làm, lại còn chốt giá theo đầu người không cho "cúng" thiếu... khác nào chốn mua bán!

Nghịch lý là chùa "thập diện mai phục" đất nước, chùa trăm hoa đua nở, sư tăng hiện diện trong những nơi đô hội sầm uất... nhưng đạo đức xã hội lại trong tình trạng cảnh báo nguy cấp, giả dối và bạo lực lên ngôi. 

Hoành tráng, hào nhoáng, vĩ đại, "kỷ lục", vô đối... không phải là những giá trị cốt lõi của văn hóa dân tộc, càng không phải giá trị của chùa chiền. Tôi tin tưởng đức Phật sẽ không ở trong những ngôi chùa như vậy.

Vậy, HÃY viếng chùa nào có Phật ... một suy ngẫm không hề đùa.

KINH DOANH TÍN NGƯỠNG chưa bao giờ lại phát triển rầm rộ như hiện nay.

Khi đời sống người dân nâng cao thì nhu cầu về các vấn đề tâm linh ngày càng được chú trọng hơn.

Nắm bắt được nhu cầu này, hiện xã hội đang phát triển thêm nhiều dịch vụ ăn theo nhu cầu, thị hiếu của người dân như: Dịch vụ du lịch, ăn uống, nghỉ ngơi, vận tải, sản xuất đồ hàng mã, tượng phật, buôn bán hàng hóa… Tất cả những dịch vụ đi kèm đó chính là những hình thức kinh doanh dịch vụ.

Nhưng đáng nói, cả việc doanh nghiệp, doanh nhân đua nhau đi xây chùa để thu nguồn lợi khổng lồ, thì vấn đề mới được cả nước quan tâm gần đây.

Vào cúng lễ thực chất là không mất tiền, nhưng vẫn lừa dối người dân thu vé vào, kêu gọi đóng góp tiền công đức, rồi sử dụng trái phép tiền công đức cho những việc riêng, thay vì dùng để trùng tu, tôn tạo và bảo dưỡng đình chùa. Đây chính là những lành vi lừa dối người dân.

Đối với hành vi thu vé bất hợp pháp vào các khu đền chùa mang tính tâm linh, tín ngưỡng chính là việc xâm phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân.

Chủ đầu tư của dự án sẽ được cấp giấy phép đầu tư, được phép thực hiện các hoạt động dịch vụ, tôn tạo cảnh quan của công trình … trong đó không bao gồm việc kinh doanh đình chùa miếu là các địa điểm tâm linh. Nhưng việc quản lý lỏng lẻo, dẫn đến các hoạt động vượt ngoài phạm vi được phép của giấy chứng nhận đầu tư. Đây chính là hành vi kinh doanh trái phép.

Emanvn | Trúc Nguyễn